İş Portföy Araştırma Bölüm Müdürü Hande Şekerci "2022 yılının ilk ayına dair anket bazlı üretim göstergeleri sanayi üretimi için olumlu bir performansa işaret ederken, yüksek frekanslı öncü tüketim verilerinde hız kaybı vardı"
Türkiye ekonomisi 2021 yılının ilk üç çeyreğinde yıllık %11,7'lik büyüme kaydetti. Geçtiğimiz yılın son çeyreğine dair anket bazlı ve gerçek veriler büyüme momentumunun güçlü kaldığına işaret ederken, yılın tamamında GSYH büyümesinin %10/fe ile çift hanede gerçekleştiğini değerlendiriyoruz. 2022 yılının ilk ayına dair anket bazlı üretim göstergeleri sanayi üretimi için olumlu bir performansa işaret ederken, yüksek frekanslı öncü tüketim verilerinde hız kaybı vardı. Ayrıca, ocak ayının sonlarında sanayi tesislerine uygulanan elektrik ve gaz kısıtlamalarının belirsizlik yarattığını ve sanayi üretiminde zayıf bir seyre neden olabileceğini değerlendiriyoruz. Yıllık TÜFE enflasyonu geçtiğimiz yılı %36,1 seviyesinde sonlandırırken, ocak ayında ise %48,7 oldu. Enflasyondaki yükselişte gıda grubu, enerji zamları ve kurun etkisiyle temel mallar rol oynadı. Aralık ayında 1 puanlık faiz indirimi yaparak politika faizini %14'e çeken Merkez Bankası, enflasyondaki yükselişte rol oynayan geçici unsurların ima ettiği indirim alanının tamamlandığını belirtirken, ocak toplantısında faiz değişikliği yapmadı ve enflasyonda düşüşün baz etkilerinin ortadan kalkmasıyla başlayacağını belirtti. Merkez Bankası yılın ilk Enflasyon Raporu'nda enflasyonun mayıs ayına kadar yükseleceğini ve ardından yıl sonunda %23,2'ye düşeceğini öngörürken, yıl içinde enflasyonun ulaşabileceği üst bant %55 seviyesine yakın tahmin edildi. Kurdaki aşırı oynaklığa karşı aralık ayında ekonomi yönetimi yurt içinde gerçek kişilerin TL cinsinden tasarruflarını desteklemek adına Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasını başlatırken, daha sonra sisteme tüzel hesaplar ve yurt dışı yerleşikler de dahil edildi. Ocak sonu itibarıyla 72,3 milyar TL'si döviz tevdiat hesaplarından gelmek üzere toplam 225 milyar TL'nin KKM'ye dahil olduğu açıklandı.
Yüksek enerji fiyatlarının enerji faturasını artırıcı etkisine karşın; pandeminin turizm gelirleri başta olmak üzere hizmet gelirleri üzerindeki olumsuz etkilerinin azalması, altın ithalatında tarihsel ortalamaların altındaki seyir ve ihracatın dış pazarlardaki olumlu gidişatın da yardımıyla güçlü seyretmesi ile 2020 sonunda 35,5 milyar dolar olan 12 aylık cari açık Kasım 2021'de 14,3 milyar dolara geriledi. Cari dengedeki iyileşmenin turizm gelirlerinin desteği ve güçlü ihracat performansı ile devam edebileceğini değerlendiriyoruz. Bununla birlikte 2022 yılbaşından itibaren jeopolitik gerginliklerin petrol fiyatlarını artırması bu tahmin üzerinde risk oluşturmaktadır. Aralık ayında merkezi yönetim bütçe açığı 145,7 milyar TL'lik rekor seviyede açık verirken, 2021 yılının tamamında açık 192,2 milyar TL ile GSYH'ye oranla %2,8 seviyesinde oluştu ve %3,5'lik resmî hedefin altında kaldı. Bu sene ücretlere gelir ve damga vergisi muafiyeti getirilmesi, KKM sisteminin ilave maliyet yaratma ve mali politikanın destekleyici yönde kullanılması ihtimali nedeniyle 2022 yılında bütçe açığının yükselebileceğini değerlendiriyoruz.
Güney Afrika'da keşfedilen Covid-19'un yeni varyantı Omicron aralık sonu itibarıyla küresel ölçekte etkili olurken, vaka sayılarının yükselmesiyle Avrupa'da ve bazı Asya ülkelerinde hareketliliği kısıtlayıcı tedbirler uygulanmaya başladı. IMF bu varyantın etkisiyle 2022 yılında küresel büyümeye dair tahminini ekim ayına kıyasla 0,5 puan düşürerek %4,4 seviyesinde belirledi. Varyant kaynaklı ölüm oranlarının ise görece düşük kalması, küresel risk iştahının fazla etkilenmemesini sağladı. Yıllık TÜFE enflasyonu aralık ayında ABD'de %7 ile son 40 yılın, İngiltere'de %5,4 ile son 30 yılın, Euro Bölgesi 'nde ise %5 ile tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. Japonya'da ise aynı dönemde enflasyon %0,8'e çıkarak fiyat baskılarının daha hafif olduğuna işaret etti. Yüksek enflasyonun beklenenden daha uzun sürebileceğine yönelik beklentilerin pekişmesiyle gelişmiş ülke merkez bankaları para politikalarını sıkılaştırıcı yönde kalibre etti. Fed 2022 yılı Ocak ayında varlık alımlarını mart ayı itibarıyla sonlandıracağını, ayrıca bu toplantıda faiz artırımı yapabileceğini ve daha sonra da bilanço küçültmeye başlayacağını belirtti. Piyasa göstergeleri ise mevcut durumda %0,1 seviyesindeki efektif Fed faizinin bu yıl sonunda %1,3'e ulaşacağını fiyatlamaya başladı. Avrupa Merkez Bankası 2022 yılı ilk çeyreğinde varlık alımlarının daha yavaş bir hızda devam edeceğini belirtirken, İngiltere Merkez Bankası faiz artırım sürecine başladı. Gelişmekte olan ülkelere portföy akımları yılın ilk ayında 9,5 milyar dolar ile son 5 yılın en zayıf seviyesindeydi. Bu durum tahvil piyasası kaynaklı olurken hisse senedi piyasaları güçlüydü. Ocak ayında MSCI Gelişen Piyasalar Endeksi S&P500 Endeksi'ne göre daha iyi performans gösterdi.
