Dönemsel Ekonomik Göstergeler - Ekim 2023

Türkiye ekonomisi bu yılın ikinci çeyreğinde beklentilerin üzerinde bir seyirle yıllık %3/8 büyüdü. Büyümenin itici gücü tüketim harcamaları oldu. Net dış talebin büyüme üzerindeki negatif etkisi çeyreklere kıyasla daha belirgindi. Üçüncü çeyrekten itibaren büyümenin ana eğiliminde hız kaybının başlayacağını düşünüyoruz. 2023 yılının tamamı için reel GSYH artışı tahminimiz %4/l seviyesinde olurken 2024'te büyümenin %3,8 olmasını bekliyoruz. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ağustos ve eylül aylarında toplam 12,5 puanlık artırım ile politika faizini %30'a yükseltti. Enflasyonla mücadele konusunda oldukça kararlı bir yaklaşım benimsediği gözlenen TCMB'nin yıl sonuna kadar kademeli faiz artırımları ile politika faizini %40'a çıkarmasını bekliyoruz. Faiz artırımına ek olarak Kur Korumalı Mevduat'tan (KKM) çıkışı başlatacak ve sistemden ayrılan mevduat sahibinin TL varlıklara yönelmesini teşvik edecek şekilde makro ihtiyati tedbir seti düzenlendi. TCMB TL cinsi KKM'nin %50'si, döviz dönüşümlü mevduatın da ilk etapta %10'unun vadeli TL mevduata geçmesini, eksik kalan tutarlar için de bankaların tahvil almasını hedefliyor. Bu gelişmeler eşliğinde KKM'nin stok olarak büyüklüğünde düşüş gözlendi, vadeli TL mevduat faizleri de yükseldi. TCMB politika faizindeki artırımlarla birlikte tüketici ve ticari kredi faizlerinde de yükselişin önü açıldı. 22 Eylül itibarıyla ticari kredi faizi %42,2 ile temmuz sonundan bu yana 18,1 puan yükseldi, %57,6 seviyesine ulaşan ihtiyaç kredisi faizi de aynı dönemde 13 puan arttı. Ağustos ve eylül aylarında Borsa İstanbul'da halka arzlar yoğun şekilde devam ederken hisse senedi piyasasına yabancı yatırımcı ilgisi haziran ve temmuz aylarına kıyasla daha zayıftı. Haziran ve temmuzda hisse senedi piyasalarına toplam 1,7 milyar dolarlık yabancı girişi olsa da ağustos ve eylül aylarında yabancı girişi 0,5 milyar dolar ile daha düşüktü. Ağustos ve eylülde BİST100 endeksi TL bazlı zirvesine yakın işlem görmeyi sürdürürken ekonomi politikalarındaki yön değişiminin olumlu etkileri bankacılık endeksinde daha belirgindi.

Ekonomik veriler ABD'de büyümenin güçlü şekilde devam ettiğini teyit etti. Fed'in eylül ayındaki toplantısında faizi sabit bırakmasına karşın Komite üyelerinin faiz tahminlerinin beklentilerden çok daha şahin olması küresel risk iştahını olumsuz etkiledi. Fed'in tahminleri bu yılın kalanı için 1 adet daha faiz artırımı içerdi, aynı zamanda 2024 yılı için faiz indirim öngörüsü 100 baz puandan 50 baz puana güncedendi ve faizde yüksek seviyelerin piyasa beklentilerine kıyasla daha uzun süre süreceğini yansıttı. Bu gelişmeler eşliğinde piyasanın Fed'den ilk faiz indirimi beklentisi de önümüzdeki yılın üçüncü çeyreğine ötelendi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) eylül ayında faiz artırımı yapsa da ECB'nin ilerisi için artırım sinyali vermemesi, ayrıca Bölgenin ekonomik görünümünün ABD'ye kıyasla daha zayıf olması, pariteyi baskıladı. Çin'de ekonomik aktivitenin yavaşlamasına rağmen Suudi Arabistan ve Rusya gibi petrol piyasasının önemli oyuncularının petrolde arzı kısma yönündeki kararları eşliğinde temmuz ayında ortalama 80 ABD doları olan Brent tipi petrolün varil fiyatı eylül ayında 90 doları aştı. Yükselen reel ABD faizi nedeniyle altın ons bazında düşerken ABD'de 10 yıl vadeli tahvil faizi 2007'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.

Önümüzdeki dönemde yurt içinde yatırımcıların kalıcı şekilde TL varlıklara yönelmesi için TCMB'nin faiz politikasının ve bankacılık sisteminde genel faiz seviyelerinin önemli olacağını düşünüyoruz. Eylül ayında 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi %42,7'ye yükselirken mevduat piyasasında KKM dönüşleri nedeniyle faiz oranlarında farklılaşma da oluştu. Borsa İstanbul'a bakıldığında, 3. çeyrek bilanço döneminin yaklaşmasıyla beraber güçlü bilanço beklentisi olan şirketlerin BIST1OO'den pozitif ayrışarak yukarı yönlü hareketi destekleyebileceğini düşünüyoruz. Ayrıca bankacılık sektöründe kredi-mevduat faiz makasının sektör lehine gelişmesi, sektörün performansını olumlu yönde ayrıştırabiIir. Yılın son aylarında Türkiye'nin dış kredi ödemelerinin yoğun olduğu bilinmekle birlikte, mevsimsel olarak cari açıktaki yükseliş beklentisi döviz talebi açısından uygulanan politikaların önemini artırabilir. Ekonomi yönetiminin ortodoks politika yönelimi ile eylül ayında kredi derecelendirme kuruluşlarından Fitch ve S&P not görünümünü negatiften durağana çekti. Ekonomi politikalarında mevcut eğilimin korunmasını ve buna paralel olarak kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye'nin uzun vadeli yabancı para kredi notuna yönelik olumlu yönde aksiyonlarının devam edeceğini düşünüyoruz.