Kurumsal Yatırımcı - İş Portföy Tarım Serbest Fon

Eray Yazgaç – İş Portföy Çoklu Varlık Portföy Yönetimi Portföy Yöneticisi Yardımcısı

Haziran 2022’de birinci yılını dolduran İş Portföy Tarım Serbest Fon ile yatırımcılarımızın, küresel ölçekte tarım emtiasında yaşanan pozitif fiyat hareketlerinden faydalanması ve birikimlerin yüksek enflasyona karşı korunması için bir alternatif yaratılması hedeflenmektedir. 4 Temmuz tarihi itibarıyla yatırımcı sayısı 2.596 ve büyüklüğü yaklaşık 650 milyon TL olan fonumuz küresel ölçekte tarım emtiasına ve tarım sektöründe faaliyet gösteren yerli şirketlerin hisse senetlerine yatırım imkânı sunmaktadır. Fon için minimum alım limiti bulunmamakla birlikte, serbest fon olmasından dolayı sadece nitelikli yatırımcılar tarafından alınabilmektedir.

Pandemi dönemi ve sonrasında tarım emtiasında fiyat artışları yaşanmıştır. Bunun temel nedeni; arz talep dengesizlikleri, Pasifik genelinde yağış durumundaki değişiklikler ve La Niña dahil yapısal faktörlerin bir araya gelmesidir. Buna ek olarak, tarım emtiasındaki fiyat artışları 2022 yılı başından itibaren, Rusya-Ukrayna arasındaki çatışma ortamında küresel gübre tedarik zincirlerindeki kesintiler ve Ukrayna limanlarının süresiz olarak kapanmasıyla daha da hızlanmıştır. Daha önceki gıda fiyatlarında gerçekleşen enflasyonist olaylardan farklı olarak, bu kez uzun sürmesi muhtemel olan stok sıkışıklığını çözmek için yüksek fiyatların tek başına yeterli olmayacağını düşünüyoruz. Bu doğrultuda, tarım emtiyası ve tarıma dayalı diğer sermaye piyasası yatırımlarından elde edilebilecek getiriler açısından olumlu beklentimizi koruyor ve özellikle palm yağı, buğday ve mısırdaki fiyat yükselişlerinin ivmesini koruyacağını öngörüyoruz. Ukrayna gıda ihracatı için insani bir ihracat koridoru oluşturulmasına yönelik tartışmalar, aşağı yönlü küresel büyüme riskleri ve son dönemlerde çok sık piyasalarda etkisi hissedilen azalan risk iştahı, 2022'de fiyat tahminlerimizde aşağı yönlü riskler oluşturmakla birlikte, envanter sıkışıklığının 2023'e ve muhtemelen daha sonrasına kadar devam edeceğini göz önüne aldığımızda 2023 yılında ortalama fiyat tahminlerinin yukarı revize edilmesi uygun olacaktır.

Dünya tedarikindeki rolü dikkate alındığında, Rusya'nın küresel boyutta kalıcı bir arz şokuna neden olduğu alanlardan biri tahıllar, özellikle de buğday. Yakın zamanda Rusya'nın yaptırımların kaldırılması karşılığında Ukrayna'dan gıda ihracatı için buğday koridoru oluşturmaya istekli olduğunu açıklaması sebebiyle tarım piyasalarında volatilitenin devam etmesini bekliyoruz. Jeopolitik duyarlılıktaki değişimlere bağlı olarak doğabilecek ek volatilite ile tarım emtiasındaki fiyatların nasıl şekilleneceğini takip etmekteyiz. Ukrayna tahılının piyasaya sürülmesi MENA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika) gıda enflasyonu için önemli olsa da küresel tarım piyasalarındaki mevcut sıkışıklığı çözmeyeceği düşünülmektedir. Son haftalarda Ukrayna, ülkenin batısından demir yoluyla yüksek miktarda tahıl tedarik ediyor ve ihracat kapasitesini genişletmeye devam ederek eski mahsul stoklarının kısmen azalmasına olanak sağlıyor. Buna rağmen, Ukrayna'nın hem kışlık buğday hem de bahar mahsulleri için ekim ve yetiştirme mevsimi, kısmi kayıplarla birlikte kesintiye uğruyor. Sonuç olarak bir koridor oluşturulması durumunda, tahıl fiyatlarında kısa dönemli bir yumuşama olmasını bekliyoruz. Ancak genel olarak görünümün uzun dönemde iyileşmeyeceğini düşünüyoruz.

Tarım için arz ve talep dengelerinde belirleyici olan coğrafyalara baktığımızda, aslında tarım piyasaları için riskler genel olarak artıyor. Ukrayna'nın buğday hasadına başlayacak olması ve limanların kapalı kalacağı beklentisine ek olarak toprak nemi Avrupa'nın çoğunda bozulmaya devam ediyor ve orta ABD'nin çoğunda temmuz ayının sıcak ve kuru bir şekilde biteceği tahmin ediliyor. Orta vadede fiyatları desteklemesi beklenen bu gelişmelere karşın, ABD'de işlem gören tarım piyasalarında alım pozisyonları nisan ortasına kıyasla %42 gerilemiş durumda. Ayrıca, tarım piyasaları son zamanlarda pamuk önderliğinde yükselmeye devam ediyor. Tüm bu sebeplerle, Bloomberg Tarım Endeksi aracılığıyla tarım kompleksinin portföyde uzun süre kalması için alım yönlü tavsiyemizi sürdürüyoruz ve tahıl ile yağlı tohum piyasaları (palm yağı) için önümüzdeki dönemde yukarı yönlü fiyat potansiyelinin artmaya devam edeceğini öngörüyoruz.

Çin tarafında gıda güvenliği öncelik olmaya devam ediyor ve gıda ithalatında anlamlı bir düşüş gözlemlenmiyor. Çin’de Mayıs 2021/22 soya fasulyesi ithalatı, mayıs ayında rekor yüksek bir üretim hacmine çıktı ve tarihsel olarak yüksek fiyatların gözlendiği bir dönemde dahi toplam 9,7 milyon ton ile yüksek seyretti. Mısır için ise önümüzdeki aylarda eski ve yeni mahsulde aylık stok kesintileri yaşanmasını muhtemel görüyoruz. Batı Teksas genelindeki sürekli kuraklık göz önüne alındığında, yeni mahsuller ve ABD pamuk üretim beklentileri endişe verici olmaya devam ediyor ve talebi karşılamada zorlanabileceği düşünülüyor. Güney Amerika'da ise mahsul tahminlerine ilişkin haziran ayında yapılan revizyonlar genellikle minimum düzeydeydi.

Sonuç olarak jeopolitik gelişmelere bağlı olarak kısa dönemli oynaklıklar görülebilecekse de kuraklık beklentileri ve iklim değişiklikleri düşünüldüğünde, yapısal etkenlerin baskın geleceğini ve orta/uzun vadede tarım emtia fiyatlarının yükseliş eğiliminde olacağını öngörüyoruz.