Best Banka & Sigorta - Hande Şekerci - İş Portföy Araştırma Bölüm Müdürü
Türkiye ekonomisi ikinci çeyrekte yıllık %2,5 büyüdü. Tüketim önceki çeyreklere kıyasla belirgin şekilde hız kesti, TL’nin reel olarak değerlendiği bu dönemde net dış talep büyümeyi yukarı çekmeyi sürdürdü. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH çeyreklik olarak sınırlı büyüdü ve ana eğilimin hız kaybını yansıttı. 2024 yılında Türkiye ekonomisinin %3,2 büyüdükten sonra 2025’te %3,5 büyümesini bekliyoruz. Öncü üretim göstergelerine göre ekonomik aktivitede ivme kaybı üçüncü çeyrekte devam ediyor, bununla birlikte tüketimin yeniden güçlenmeye başladığı görülüyor. İstanbul Sanayi Odası (İSO) imalat PMI (Satınalma Yöneticileri Endeksi) üçüncü çeyrekte 46,4 ile ikinci çeyrek ortalamasının 2,1 puan altında kaldı. İkinci çeyrek sonunda %71,6 olan yıllık enflasyon üçüncü çeyrek sonunda %49,4’e geriledi. Yılın kalanında enflasyondaki gerilemenin devam etmesini ve bu sene sonunda %44,5 olmasını bekliyoruz. 2025 sonu için enflasyon beklentimiz %28 seviyesinde. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ağustos ve eylül aylarında politika faizini %50’de sabit tuttu. Eylül PPK toplantısında metinde yapılan bazı ifade değişiklikleri faiz indirimlerine başlamadan önce para politikası duruşunda bir miktar yumuşama olduğu şeklinde yorumlandı. Eylül ayında enflasyonun manşet, çekirdek göstergeler ve hizmet grubu açısından beklentilerin üzerinde kalması, son dönemde iç talebin yeniden güçlenmesi ve de enflasyon beklentilerinin halen oldukça yüksek seviyelerde olması, bu sene Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine başlamasını zorlaştırıyor. Parasal gevşemenin 2025 yılına ötelendiğini düşünüyoruz. Ayrıca, kurun istikrarlı seyri ve finansal koşullardaki sıkılığa rağmen, eğitim, konut kirası, ulaştırma hizmetleri gibi gruplarda enflasyonun düşmemesinin, bozulan beklentiler ve fiyatlama davranışları ile ilintili olduğunu düşünüyoruz. Eylül ayında Fitch Türkiye’nin kredi notunu 1 kademe yükseltti, not görünümü ise pozitiften durağana çekildi. Fitch’in not görünümünde yaptığı güncellemenin bundan sonraki not artışlarının bu yılki kadar hızlı olmayacağının sinyali olduğunu düşünüyoruz. Yılın son değerlendirmesi 1 Kasım’da S&P’den gelecek. S&P’nin de notu artırmasını bekliyoruz. İkinci çeyreğin başlaması ile yoğun şekilde döviz alımı yapan Merkez Bankası KKM dönüşleri kaynaklı ağustos ayında nette döviz satıcısıydı. Ancak eylül ayında Banka yeniden nette döviz alımına döndü ve eylül ayındaki satışları telafi etti. Temmuz sonunda 47,5 milyar dolar olan net uluslararası rezervler eylül sonunda 54 milyar dolara çıktı.
Küresel Bileşik PMI ikinci çeyrekteki 53 değerinden üçüncü çeyrekte 52,4’e indi. Küresel ekonomiye dair veriler imalat sektöründe zayıflık olduğunu, hizmet sektörünün ise genel olarak sürükleyici konumunda kalmaya devam ettiğini gösteriyor. Fed eylül ayındaki toplantıda faizi 50 baz puan indirdi. FOMC’nin tahminleri yılın kalanında 2 toplantıda toplam 50 baz puan daha indirim olabileceğini yansıtıyor. Fed 2025 yılında 100 baz puanlık, 2026 yılında da 50 baz puanlık indirim öngörüyor ve haziran ayındaki tahminlere kıyasla parasal gevşemenin önden yüklemeli şekilde yapılması planlanıyor. Avrupa Merkez Bankası da faiz indirimlerine devam ederken, İngiltere Merkez Bankası eylül ayındaki toplantısında faizi sabit tuttu. Faiz artırımlarına başlayan Japonya Merkez Bankası ise eylül ayında faizi değiştirmedi ve ağustos ayı başında küresel piyasalarda yaşanan çalkantı nedeniyle daha ihtiyatlı bir tutum benimseyeceğinin sinyalini verdi. Çin’de otorite ve Merkez Bankası ekonomiyi yeniden canlandırmak ve hükümetin %5 seviyesindeki büyüme hedefine ulaşmak amacıyla kapsamlı bir teşvik paketi ile faiz indirimleri açıkladı, önlemler piyasalarda iyimserlik yarattı. Bununla birlikte dünyada hem Ortadoğu’da hem de Rusya-Ukrayna arasında savaşların devam etmesi, jeopolitik gerilimin gündemden çıkmasını engelliyor. ABD’de kasım ayında yapılacak seçime yönelik haber akışı devam ederken, anketler Demokrat Parti’nin adayı Harris’i gösteriyor. Fakat son dönemde özellikle seçimin sonucu belirleme kapasitesine sahip kararsız eyaletlerde Trump’ın yeniden öne geçmesi de dikkat çekiyor.
