Para ve sermaye piyasası araçlarında işlemlerin çeşitli vadelerde gerçekleştirilebilmesi, yatırımcılar açısından karşılaştırma yapabilmek için detaylı çalışma yapmayı gerekli hale getirmiştir. Basit getiri, bir yatırımın sadece başlangıçtaki anapara üzerinden sağladığı kazancı ifade etmektedir. Temel olarak bir yatırımın başlangıç değeri ile nihai değerinin karşılaştırmasını sağlar. Basit getiri oranı hesaplaması aşağıdaki şekilde yapılmaktadır:
Bileşik getiri ise bir yatırımın hem anapara üzerinden hem de elde edilen faiz ya da kazançların tekrar yatırıma dahil edilerek kazanç sağlaması sonucunda elde edilen toplam getiridir. Basit getiriden farkı, kazançların her dönemde yeniden yatırıma eklenmesidir. Bu nedenle "faizin faizi" olarak da bilinir.
Bileşik getiri ve bileşik faiz benzer kavramlar olsa da aynı anlama gelmemektedir. İki kavramın ortak noktası faizin faizi prensibi ile işlemesi olmakla beraber, aralarında birtakım farklar bulunmaktadır. Bileşik faiz daha çok repo, mevduat, tahvil gibi para ve sermaye piyasaları araçları için faiz oranı ve dönemsel hesap olarak ilerlerken, bileşik getiri ise faiz dışında hisse senedi, yatırım fonları gibi yatırım araçlarını da dahil ederek tüm yatırımlar için geçerli bir kullanım olmaktadır. Sonuç olarak bileşik faiz, bileşik getirinin bir türü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Finansal piyasalarda yer alan repo, mevduat, tahvil gibi faiz enstrümanlarında işlemler basit faiz üzerinden çeşitli vadelerde gerçekleştirilebilmektedir. Basit faiz, anaparanın belirli bir süre boyunca anlaşılan sabit bir faiz oranı üzerinden hesaplanan getirisini ifade etmektedir. Toplam yatırım süresi örnek olarak 1 yıl olan bir yatırımcının, %50 faiz ile gecelik repo, %50 faiz ile haftalık mevduat veya %50 faiz ile aylık mevduat gibi seçenekleri karşılaştırabilmesi bileşik faiz kavramı ile mümkün olmaktadır. Bileşik faiz oranı hesaplaması aşağıdaki şekilde yapılmaktadır:
Bileşik getiri oranı hesaplaması aşağıdaki şekilde yapılmaktadır:
Bileşik getirinin tüm yatırımlar için geçerli olması nedeniyle bu alanda çeşitli örnekler verilebilir. Faiz enstrümanı olan mevduat işleminde örnek olarak anaparanın 100.000 TL olduğu ve önümüzdeki 3 yıl için %50 faiz oranı ile yıllık işlem yapıldığını varsaydığımız bir durumda, yıllık brüt 50.000 TL mevduat faizi elde edilebilmektedir. Birinci yıl sonunda elde edilen faizin anaparaya eklenmesi ile toplam brüt faiz kazancı ikinci yılda 75.000 TL olmaktadır. İlgili işlemde mevduat getiri hesaplaması veya faiz getiri hesaplaması aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Faizin anaparaya eklenmemesi durumunda her yıl sadece 50.000 TL faiz kazanılmış olacaktı.
Hisse senedi yatırımı yapıldığında ise ilgili şirketin temettü ödemesi ve ödenen temettü tutarı ile yeniden hisse senedi alınması ve daha çok temettü geliri sağlanması da başka bir bileşik getiri örneğidir.
Yatırım fonları dünyası için de bileşik getiri kavramı üzerinden ilerlemek mümkündür. Günlük getiri hesaplaması yatırım fonunda yer alan varlıkların kazançları üzerinden yapılırken, elde edilen kazanç yatırım fonu satışı yapılmadığı müddetçe bileşiklendirilerek yatırımcısına gelir sağlamış olacaktır. Örnek olarak IOO – İş Portföy İkinci Para Piyasası (TL) Fonu 03.06.2025 tarihinde yatırımcısına günlük %0,1167 getiri sağlamıştır. İlgili fonun repo, mevduat, takasbank para piyasası ve tahvil gibi araçlara yatırım yapması nedeniyle günlük getirisi, fonun içerisinde yer alan faiz enstrümanlarının günlük faiz getirisi hesaplamasına ek olarak fonda yer alan tahvillerin değer artışı/azalışına karşılık gelecektir. Bileşik getiri hesaplaması ile ilgili gün için yıllıklandırılmış olarak %53,07’ye karşılık gelmektedir.
Bileşik getiri uzun vadede yatırımcılara önemli fırsatlar sunmaktadır. Bileşik getiri, anaparaya dönemsel kazançların eklenmesiyle, faizin faizi etkisiyle her dönem artarak, önemli kazançlar sağlamaya olanak tanır.
İş Portföy yatırım fonları hakkında detaylı bilgi almak ve fon getirilerini incelemek için İş Portföy web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
İş Portföy olarak sürdürülebilirliği yalnızca bir trend değil, uzun vadeli değer yaratımının temel yapı taşı olarak görüyoruz. Ekonomi, toplum ve çevre için kalıcı fayda yaratmak adına yatırımlarımızı stratejik bir bakış açısıyla şekillendiriyoruz.
Serbest para piyasası fonu, yüksek faiz ortamında popülerlik kazanan ve yatırımcılara düşük riskle düzenli getiri sağlamayı hedefleyen para piyasası fonları ile birçok portföy kısıtlamalarından muaf olan serbest fonların esnekliğini bir araya getiren fon sınıfı olarak yer almaktadır.
